Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα ενός ανθρώπου να «συντονίζεται» με ένα άλλο άτομο: να αισθάνεται τα συναισθήματά του και να αντιλαμβάνεται την προοπτική του. Η έρευνα σχετικά με την ενσυναίσθηση έχει εντοπίσει την έντονη ικανότητά του ανθρώπου να διαβάζει τους άλλους ανθρώπους. Καθρεφτίζοντας ή μιμούμενοι διακριτικά τις εκφράσεις του προσώπου άλλων ανθρώπων, σύμφωνα με τις έρευνες, καταλαβαίνουμε τι βιώνουν. Αν δούμε κάποιον άνθρωπο να κλαίει, μπορεί να νιώσουμε τα μάτια μας να δακρύζουν, ενώ αν τους δούμε να συνοφρυώνονται, κάνουμε το ίδιο, καταδεικνύει σουηδική έρευνα. Στην πραγματικότητα, μια μελέτη έδειξε ότι εάν κάνετε μπότοξ ανάμεσα στα φρύδια σας και δεν μπορείτε να αντικατοπτρίσετε τις εκφράσεις κάποιου άλλου ανθρώπου, η ικανότητά σας να ερμηνεύετε γρήγορα τα συναισθήματά του ανθρώπου αυτού, μπορεί να επηρεαστεί.
Πληροφορίες υπάρχουν στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα σχετικά με τα χαρακτηριστικά των εκφράσεων του προσώπου των ανθρώπων, κατά την επικοινωνία. Αυτό το post, γράφεται με βάση το άρθρο ‘Does Your Voice Reveal More Emotion Than Your Face?’ από την Emma Seppala στο Greater Good Magazine. Tι συμβαίνει με τη φωνή; Όταν μιλάτε με κάποιον άνθρωπο στο τηλέφωνο, για παράδειγμα, μπορεί να είναι πιο πιθανό να παρατηρήσετε εάν αναπνέει γρήγορα, αν «ακούγεται» νευρικός ή αν η ομιλία του είναι μονότονη και ακούγεται χαμηλά ή κουρασμένα. Μπορείτε επίσης σχετικά εύκολα να ανιχνεύσετε τα επίπεδα του ενθουσιασμού, από τις εναλλαγές της φωνής, όταν κάποιος μιλάει με υψηλό τόνο και γρήγορο τρόπο.
Στην πραγματικότητα, η αναγνώριση συναισθημάτων μέσα από τη φωνή, έχει μια ξεχωριστή περιοχή του εγκεφάλου από την αναγνώριση του συναισθήματος από το πρόσωπο, σύμφωνα με μια μελέτη απεικόνισης εγκεφάλου. Όταν δύο άνθρωποι μιλούν και καταλαβαίνουν αληθινά ο ένας τον άλλον, μια άλλη μελέτη απεικόνισης εγκεφάλου πρότεινε, συμβαίνει κάτι πολύ θεαματικό: ο εγκέφαλός τους κυριολεκτικά συγχρονίζεται. Είναι σαν να χορεύουν παράλληλα, η εγκεφαλική δραστηριότητα του ακροατή αντικατοπτρίζει αυτή του ομιλητή με μικρή καθυστέρηση. Καθώς παρατηρείται ότι αυτές οι ικανότητες ενυπάρχουν στους ανθρώπους, μέσα στην κοινωνία υπάρχει και το περιθώριο να καλλιεργηθούν. Επομένως μπορούμε οι άνθρωποι να δημιουργήσουμε μια επικοινωνία που μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε καλύτερες σχέσεις, αλλά και σε περισσότερη συμπόνια.
Καθώς μπαίνουμε στον Νοέμβριο, αφήνουμε πίσω το καλοκαίρι και είναι ευκαιρία να μπούμε σταδιακά σε μια πιο ήρεμη, στοχαστική περίοδο. Ο μήνας αυτός μοιάζει με «πέρασμα»: ένα μεταίχμιο ανάμεσα στο κλείσιμο του χρόνου και στην απαλή προετοιμασία για τον καινούργιο που έρχεται. Είναι ο μήνας που μας καλεί να κάνουμε παύση, να αναλογιστούμε και να επιχειρήσουμε έναν απολογισμό του 2024.
Αυτός ο απολογισμός δεν χρειάζεται να είναι αυστηρός. Στην πραγματικότητα, τον Νοέμβριο μπορούμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας κάτι πολύ σημαντικό: την αυτο-συμπόνια. Η ενδοσκόπηση που στηρίζεται στην αγάπη για τον εαυτό μας, μάς βοηθά να δούμε τα πράγματα με πιο καθαρό μάτι, αναγνωρίζοντας τόσο τις επιτυχίες όσο και τις δυσκολίες της χρονιάς.
Τι Πήγε Καλά; Τι Χρειάζεται Βελτίωση;
Πριν βιαστούμε να κρίνουμε αυστηρά, ας κοιτάξουμε πρώτα τα θετικά μας βήματα. Τι πετύχαμε φέτος; Ποιες ήταν οι μικρές και μεγάλες μας νίκες; Συχνά, τα καλά περνούν στο περιθώριο, χαμένα μέσα στις υποχρεώσεις και στις αγωνίες της καθημερινότητας. Όμως είναι σημαντικό να τα αναγνωρίσουμε και να τα γιορτάσουμε, γιατί αυτά είναι που μας δίνουν δύναμη και ενέργεια.
Κι έπειτα, ας σκεφτούμε: Τι είναι αυτό που χρειάζεται βελτίωση; Υπάρχουν πράγματα που, ίσως, δεν εξελίχθηκαν όπως θα θέλαμε; Μήπως χρειάζεται να αλλάξουμε τροχιά, να θέσουμε νέα όρια ή να αναδιαμορφώσουμε τους στόχους μας; Αυτή η αξιολόγηση δεν σημαίνει απόρριψη, αλλά αναγνώριση του ότι είμαστε σε συνεχή διαδικασία ανάπτυξης.
Ενδοσκόπηση και Αυτοπροσδιορισμός: Μια Πράξη Αυτό-συμπόνιας
Η ενδοσκόπηση δεν είναι απλώς μια διαδικασία αξιολόγησης. Είναι, πάνω απ’ όλα, μια πράξη αυτό-συμπόνιας και ενσυναίσθησης προς τον εαυτό μας. Ενσυναίσθηση για το πώς πραγματικά νιώθουμε και τι μας αναλογεί, τι χώρος υπάρχει; Συχνά, είμαστε οι πιο αυστηροί κριτές μας. Όμως, το να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να είναι ευάλωτος και να αναγνωρίσουμε τα όρια μας είναι το πρώτο βήμα για να φτάσουμε εκεί που πραγματικά θέλουμε.
Ας σταθούμε, λοιπόν, με κατανόηση απέναντι σε όσα βιώσαμε, προσφέροντας στον εαυτό μας το ίδιο θετικό μοίρασμα που δείχνουμε στους ανθρώπους που αγαπάμε. Ας δούμε τον Νοέμβριο σαν μια ευκαιρία να δώσουμε το ίδιο είδος αποδοχής στον εαυτό μας, ακόμα και όταν κάτι δεν πήγε όπως το είχαμε σχεδιάσει. Μπορούμε επίσης να αναλογιστούμε τι μαθήματα λάβαμε από τις ποικίλες διαδικασίες, ώστε να δημιουργήσουμε μια πιο καθαρή εικόνα για τον εαυτό μας.
Νέα Σχέδια και Προσφορά
Όσο κάνουμε την ενδοσκόπησή μας, ίσως νιώσουμε την ανάγκη για νέα σχέδια. Η πορεία προς τα εμπρός δεν σημαίνει απαραίτητα «σβήνω και γράφω ξανά», αλλά, πολλές φορές, «ξαναγράφω με πιο ξεκάθαρη πένα». Αυτή η διαδικασία, όταν γίνεται με αυτό-συμπόνια και ενσυναίσθηση, μπορεί να μας οδηγήσει σε νέες, θετικές αλλαγές – είτε πρόκειται για μικρές βελτιώσεις, είτε για νέες πορείες και οράματα.
Κι ας μην ξεχνάμε την προσφορά, μια αξία που ενισχύεται τόσο από την προσωπική ενδυνάμωση όσο και από την ενσυναίσθηση. Μοιραζόμαστε τα δικά μας μαθήματα, ενθαρρύνουμε και στηρίζουμε τους γύρω μας. Μπορεί ο Νοέμβριος να φέρνει μια εσωστρέφεια, αλλά μέσα σε αυτήν μπορούμε να αντλήσουμε και το φως που θα μοιραστούμε.
Ας κάνουμε, λοιπόν, τον Νοέμβριο έναν μήνα ειλικρίνειας με τον εαυτό μας, έναν μήνα αποδοχής και αυτό-συμπόνιας, ώστε να κλείσουμε το 2024 με μια αίσθηση πληρότητας και να βαδίσουμε με εμπιστοσύνη στο μέλλον που έρχεται.
Ο ηθοποιός δίνει τον εαυτό του ως δώρο… Το θυμάμαι αυτό να το διαβάζω σε κάποιο βιβλίο, κάποιου ανθρώπου του θεάτρου, όταν έγραφα την εργασία μου για το Πανεπιστήμιο, στο Λονδίνο. Και εκεί θυμάμαι, πραγματικά, αναρωτήθηκα: «Αυτό είμαι; Ένας άνθρωπος, που όταν είναι ηθοποιός, δίνει τον εαυτό του ως δώρο, στο φιλοθέαμον κοινό;» Ακολούθησαν πολλά ερωτήματα έκτοτε με ποικίλες απαντήσεις. Τώρα που σου γράφω αυτές τις γραμμές, έρχεται στο νου μου η Performance, της διπλωματικής μου εργασίες με το «σωτήριο» τίτλο: Absent. Εκεί αποτυπώθηκαν ερωτήματα για καταστάσεις της ζωής ή για την τέχνη, καθώς και προσεγγίσεις για τη μεθοδολογία της δημιουργίας, ως μιας πιο προσωπικής διαδρομής. Θυμάμαι αχνά, να πραγματεύομαι ζητήματα ψυχικής υγείας που αναδύονται σχετιζόμενα με την ανταπόκριση του ατόμου στις δυσμενείς συνθήκες του συλλογικού γίγνεσθαι. Με συμπαρέσυραν θυμάμαι, κατά κάποιο τρόπο. Σήμερα ωστόσο, δεν ανοίγω τόσο το διάλογο για εκείνο το έργο, αλλά για τρία άλλα που είχα δει ως φοιτήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αλλά και σπουδάστρια σε Σχολές Δραματικής Τέχνης στην Αθήνα, προτού βέβαια να κινήσω το ταξίδι για το Λονδίνο. Εδώ και χρόνια, τριγυρίζουν στο νου μου ερωτήματα για το Θέατρο και το ρόλο του σε πολλαπλές εκφάνσεις της ζωής όπως προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, επαγγελματικές και κοινωνικές δεξιότητες, ευρύτερα πεδία γνώσης και διεπιστημονικές προσεγγίσεις, αλλά και πιο πρόσφατα η σχέση του με τη βιωσιμότητα.
Κάποια από αυτά τα ερωτήματα συνδέονται άμεσα ή έμεσα με την ψυχική υγεία, την ψυχολογία και την υγεία του νου. Από πολλές και πάλι πλευρές. Ως φοιτήτρια, ως σπουδάστρια, βοηθός σκηνοθέτη, ηθοποιός, δημιουργός, συγγραφέας, σκηνοθέτης, performer που υπήρξα, αλλά και μέσω της ενασχόλησής μου σε θεωρητικό πλαίσιο με το θέατρο εγείρονταν πάντοτε πολλά ερωτήματα στα οποία καλούμουν να απαντήσω. Μετέπειτα άρχισα να δρω ως εκπαιδεύτρια και φυσικά οι συνθήκες της ζωής σε πολλαπλά επίπεδα (όπως προσωπικό, ακαδημαϊκό, κοινωνικό, επαγγελματικό) με έφεραν στα μονοπάτια του Life Coaching και του «Αυθεντικού» Coaching με πιστοποιήσεις. (Τι είναι αυτές οι Αμερικανιές, θα ρωτήσεις με καυστικό χιούμορ…) Πολύ καλές μέθοδοι, σύμφωνα με έγκριτες πηγές είναι μια απάντηση. Υπάρχουν οργανισμοί όπως ο ICF στην Αμερική ή ο ΑC (Association for Coaching) και ο ΕΜCC (European Mentoring & Coaching Council) που συνεργάζονται για τον Παγκόσμιο Κώδικα δεοντολογίας για coaches, μέντορες και επόπτες. Το Coaching καταπιάνεται με στοιχεία της ζωής και της οργάνωσης τομέων της ανθρώπινης δραστηριότητας, προκειμένου να υπάρχει συνοχή και αρμονία και (γιατί όχι;) αποτελεσματικότητα στα βήματα, στις επιλογές, στις πράξεις του ανθρώπου. Κάποια χαρακτηριστικά ομοιάζουν με στοιχεία με τα οποία καταπιάνονται και οι ειδικοί ψυχικής υγείας, όμως αυτό γίνεται με τρόπο που συνάδει με την εκπαίδευση και υπάγεται σε κώδικες δεοντολογίας. Το Coaching, μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, είναι συνυφασμένο μεταξύ άλλων, με ζητήματα όπως η Συναισθηματική Νοημοσύνη, η Αυτογνωσία, η Αναγνώριση και η Αυτό-κατευθυνόμενη Μάθηση, που μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της εμπειρίας της ζωής. Οι coaches συνεργάζονται με ειδικούς ψυχικής υγείας όταν οι περιστάσεις το χρειάζονται. Σε κάποιες των περιπτώσεων οι ίδιοι οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι και coaches. Επίσης, coaches μπορεί να υπάρχουν και σε άλλους τομείς της ζωής, ανάλογα με το επιστημονικό τους υπόβαθρο. Όμως εδώ, αυτό εδώ το κείμενο συντάσσεται με αφορμή τη σχέση Θεάτρου – Εξέλιξης – Ανθρώπου , που διερευνώ και πιο συγκεκριμένα έχω κατεύθυνση να φωτίσω κάποιες πτυχές της ψυχικής υγείας.
Τρία έργα: Τζο Πένχολ: Μπλε Πορτοκαλί, Σάρα Κέιν: 4.48, Νίκολας Ράιτ: Η κυρία Κλάιν. Τρεις συγκλονιστικές εμπειρίες. Έτσι όπως τα βλέπω τώρα, έπειτα από χρόνια, μέσα από το «καλειδοσκόπιο» της ζωής, μάλλον «έπεσα στα βαθιά», μου φαίνεται, με μια πρώτη εκτίμηση. Θεατρικές παραστάσεις στα πρώτα έτη των σπουδών μου και λίγο αργότερα… Ο πόνος, οι αντιφάσεις, οι συγκρούσεις, οι αμφισβητήσεις… Το φως έμοιαζε λιγοστό και τα προβλήματα αρκετά.
Μέσα στο πρόγραμμα της παράστασης 4.48 (της Ρούλας Πατεράκη) διαβάζουμε κείμενο της Δραματολόγου, Ιωάννας Μπλάτσου: «Το 1965 ήταν ο Σωσμένος του Έντουαρντ Μποντ. Το 1995 ήταν το Ανάθεμά τους, της Σάρα Κέιν. Το 1996 ακολούθησε το ShoppingandFucking του Μαρκ Ρέιβενχιλ. Γραμμένα για να σοκάρουν και να ταρακουνήσουν τη λιμνάζουσα λονδρέζικη θεατρική σκηνή στις αρχές της δεκαετίας του ’90, και τα τρία έργα απεικονίζουν την απύθμενη φρίκη που ελλοχεύει στο ανθρώπινο συλλογικό ασυνείδητο. Η Σάρα Κέιν μαζί με τους Μαρκ Ρέινβενχιλ, Πάτρικ Μάρμπερ, Ρεμπέκα Πρίτσαρντ, Τζο Πένχολ κα πολλούς άλλους ανήκει στη νέα θεατρική γενιά κυρίως Λονδρέζων δραματουργών τη γνωστή ‘στα μούτρα γενιά’ που πειραματιζόμενοι σε επίπεδο γλώσσας, φόρμας και θεματολογίας ώθησαν τις ηθικές αξίες και τα ταμπού του κοινού τους πέρα από κάθε αποδεκτή, ως τώρα, νόρμα και σύμβαση.» Το κείμενο του 4.48΄ είναι, για εμένα, τόσο σκληρό και αποσπασματικό, που συλλογίζομαι πώς να περάσω ακόμα και κάποιες από τις φράσεις. Θα αναφέρω το γεγονός, ότι η συγγραφέας Σάρα Κέιν, βρέθηκε κρεμασμένη σε δωμάτιο νοσοκομείου. Το έργο της, πολύ ανατρεπτικό, έχει εγείρει αντιδράσεις και ερωτήματα σχετικά με το πώς διαχειριζόμαστε κείμενα ενός ανθρώπου που καταπιάνεται με τη σκοτεινή πλευρά της ζωής, αλλά και την ίδια την επεισοδιακή βιογραφία της.
Το Μπλε/Πορτοκαλί σκηνοθέτησε η Ρούλα Πατεράκη. Στη σκηνή τότε, μέσα στο Απλό Θέατρο είδα με σειρά εμφάνισης, το Σταύρο Καλλιγά, τον Αλέξανδρο Σταύρου και τον Ηλία Λογοθέτη. Κάτι μου θυμίζει, ότι μας είχε πει σε κάποιο μάθημα του να πάμε εκεί, ο Γιώργος Βέλτσος. Στα 18-19 περίπου έτη μου, κάθισα στη θέση του θεατή. Από την αρχή της παράστασης είχα παγώσει. Στη συνέχεια με συνεπήρε το έργο που διαδραματιζόταν μπροστά στα μάτια μου. Σε κάποιες στιγμές, το βίαιο λεξιλόγιο, το πολύ σκληρό πρόσωπο της ζωής μέσα στο νοσοκομείο ψυχικών νόσων με έφερνε σε μια δυσάρεστη κατάσταση. «Η ζωή, λέει ο Πένχολ, μοιάζει καθαρή και κούκλα, αλλά το σκοτάδι πάντα βρίσκεται ένα στραβοπάτημα πιο κει. Και επειδή οι απελπισμένοι χαρακτήρες του, οι αποσβολωμένοι, αποτυχημένοι και μοναχικοί παραξενιάρηδες, δεν μπορούν να βρουν λύσεις, οι βίαιες ζωές του αμφισβητούν υπόγεια την πρόσχαρη αισιοδοξία της κατεστημένης κοινωνίας», αναφέρεται σε απόσπασμα από το BritishDramaToday, καταχωρημένο στο πρόγραμμα της παράστασης. Η πιο δύσβατη πλευρά της ζωής, ανάμεσα σε ασθενείς και ειδικούς υγείας, αγγίζοντας κάποια από τα ύψιστης ευθύνης ζητήματα που αντιμετωπίζουν ξεδιπλώνεται στο έργο αυτό. Αν με ρωτάς σήμερα, έπειτα από κάποια χρόνια δυσμενών εμπειριών στο χοροστάσιο της ζωής, θα σου έλεγα, πως από βαθιά μέσα μου εστιάζω σε πολύ περισσότερες εμπειρίες που ενισχύουν την ενδυνάμωση των θετικών βιωμάτων. Αυτό που κρατάω από αυτή την παράσταση, είναι η τάση να μεταφερθεί ένα μήνυμα βοήθειας προς το συνάνθρωπο που είναι σε πιο αδύνατη θέση και υποφέρει μέσα στον «όποιον» κόσμο, που σε αυτή την περίπτωση, ενέχει τη δυσμένεια της «ψυχικής νόσου».
Σε μια λίγο μεγαλύτερη απόσταση από τα δυο αυτά έργα, με διαφοροποιημένη διάσταση σχετιζόμενη με την ψυχική υγεία, εισέρχεται στο διάλογο, Η Κυρία Κλάιν. Είδα το θεατρικό έργο στο Θέατρο Εξαρχείων, με την Ελένη Χατζηαργύρη, τη Χριστίνα Αλεξανιάν και την Αννίτα Δεκαβάλλα, σε σκηνοθεσία Τάκη Βουτέρη, περί τα 2002. Το έργο γράφτηκε με αφορμή μια βιογραφία της ψυχαναλύτριας Μέλανι Κλάιν. Για την ψυχανάλυση, ο ίδιος ο συγγραφέας, Νίκολας Ράιτ, σε κείμενό του, στο πρόγραμμα, που έχω κρατήσει ως αναμνηστικό από την παράσταση λέει: « Δεν ήξερα τίποτα σχεδόν για ψυχανάλυση, ούτε βέβαια είχα πάει ποτέ σε ψυχαναλυτή… Την ίδια εποχή, διάβασα και τη βιογραφία που έγραψε η Φύλις Γκρόσκουρτ για τη μεγάλη ψυχαναλύτρια Μέλανι Κλάιν. Το βιβλίο αυτό μου έδωσε το σπόρο για την ιστορία ενός καινούριου έργου… Οι θεωρίες της Κλάιν είναι μεν πολύπλοκες, αλλά βασίζονται σε κάτι πολύ απλό και ξεκάθαρο: πρώτη εκείνη ανέλυσε διεξοδικά και εις βάθος την εσωτερική βία που χαρακτηρίζει τη βρεφική και την παιδική ηλικία. Το κλειδί της σκέψης της βρίσκεται στο φαινόμενο της “προβολής”: στο ότι δηλαδή εκτοξεύουμε την οργή και το μίσος μας πάνω στο πιο κοντινό μας πρόσωπο, με αποτέλεσμα πάντα αυτή η οργή και το μίσος να επιστρέφουν σε εμάς παραμορφωμένα και μεγεθυμένα. Αυτή η καταιγιστική ανταλλαγή συναισθημάτων και αντιδράσεων μεταξύ βρέφους και μητέρας είναι που διαμορφώνει τη δομή και την πορεία της συναισθηματικής ζωής των ενηλίκων». Ο συγγραφέας συμπληρώνει επίσης ότι μέσα από την προσωπική του έρευνα: «Η ψυχανάλυση, όπως συχνά τονίζουν οι επικριτές της, είναι ένα ερμητικά κλειστό σύστημα: οποιεσδήποτε αντιρρήσεις τις αντιμετωπίζει σαν να προέρχονται από μέσα, κι έτσι εύκολα τις εξουδετερώνει ή τις εντάσσει στο ίδιο σύστημα». Μέσα στο ίδιο το πρόγραμμα της παράστασης δίνονται πληροφορίες για τη ζωή της ίδιας της Μέλανι Κλάιν, για την θυελλώδη σχέση με την κόρη της, Μελίτα, αλλά και τις ισχυρές συγκρούσεις ανάμεσα στις διαφορετικές ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις, ακόμα και στις επιστημονικές συναντήσεις της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Ένα ακόμη δυνατό βίωμα, αφυπνίζεται καθώς θυμάμαι να περπατάω στο δρόμο για το θέατρο των Εξαρχείων. Έπειτα πολύ δυνατή παράσταση με τρεις γυναίκες να φέρνουν επί σκηνής μια δυνατή ιστορία με συγκρούσεις εσωτερικές μέσα στο άτομο, οικογενειακές, αλλά και σε επιστημονικό επίπεδο τονίζοντας με έναν τρόπο την αξία της ατομικής ευθύνης και την μοναδικής ιστορίας που κάθε άνθρωπος βιώνει σε αυτό το σύμπαν. Πολλών κατευθύνσεων ερμηνευτικές προεκτάσεις και συμπεράσματα είναι δυνατό να δωθούν. Θα μείνω στο βίωμα της παράστασης και στην επιλογή να έρθουν προς διάλογο, τολμηρά ζητήματα σχέσεων, με έναυσμα τη βιογραφία μιας ψυχαναλύτριας.
Μέσα στο λόγο που γίνεται για την Κυρία Κλάιν, δεν μπορώ να παραλείψω το αφιέρωμα στην Ελένη Χατζηαργύρη που συμπεριλαμβάνεται στο αναμνηστικό μου πρόγραμμα. Σε μια συνέντευξη στον Κώστα Γεωργουσόπουλο, μεταξύ άλλων μιλάει για τις αναμνήσεις της από το θέατρο με τον Κάρολο Κουν: «Όμως μέσα σε αυτή τη θολή ατμόσφαιρα απ’ τους καπνούς κινούνταν παιδιά -πεινασμένα- σαν σε όνειρο. Μεταμορφώνονταν σε ήρωες του Τσέχωφ, του Ίψεν κλπ.», λέει.
Στο σημείο αυτό έρχεται και επανέρχεται στο νου μου διαρκώς ένα βιβλίο. Ένα βιβλίο που είχα προμηθευτεί από την αρχή της φοίτησής μου στη Σχολή Δραματικής Τέχνης, όταν κάναμε τη θεωρητική και βιωματική έρευνα στο συναίσθημα σε συνδυασμό με επιρροές από τη Στέλλα Άντλερ και τον Μιχαήλ Τσέχωφ. Εκτός από τα συγγράμματα του Daniel Goleman, που μελετούσα από τότε και άλλα κείμενα που έχουν μπει στο πεδίο έρευνάς μου τα τελευταία έτη, όπως των Robert Emmons, Dacher Keltner και Martin Seligman και άλλων, υπάρχει ένα βιβλίο στο οποίο επιστρέφω όταν μέσα στις αντιξοότητες, θέλω να φορτίσω θετικά το πεδίο μου. Αυτό μου χρειάζεται στη θεωρητική έρευνα, στην έρευνα κατά τη μεθοδολογία κάποιων εργαστηρίων, προσωπικής προετοιμασίας, εργασιών coaching, ακόμα και προσεγγίσεις σκηνοθεσίας. Είναι το βιβλίο μιας Καθηγήτριας Ψυχολογίας από τη Ζυρίχη, της Verena Kast, μεταφρασμένο κυκλοφόρησε στη χώρα μας από τις εκδόσεις Στιγμή και έχει τον τίτλο Χαρά, Έμπνευση και Ελπίδα. Με ειλικρινή αίσθηση αμοιβαιότητας παραθέτω ακολούθως κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο που έχω επιλέξει.
Σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου, συγγραφέας μιλάει για τη χαρά ως δύναμη ανύψωσης, λέγοντας: «Ίσως να το ξέρετε πως όταν γελάτε, οι άκρες του στόματός σας, κατά κανόνα στρίβουν προς τα επάνω. Το πρόσωπό σας στρέφει προς τα επάνω. Τα μάτια αρχίζουν να λάμπουν. Λάμψη και ακτινοβολία είναι εκφράσεις το υ προσώπου. Πηδάς από χαρά ή τουλάχιστον θέλεις να πηδήξεις. Η χαρά έχει σα συνέπεια την εξισορρόπηση της βαρύτητας, και για αυτό αντιπροσωπεύει τη δύναμη της ανύψωσης. Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο ότι πάντα ακούμε πως η χαρά είναι παιχνιδιάρα. Με τη χαρά ξεπερνάμε τις αντιστάσεις και βρίσκουμε έναν τρόπο να ξεπερνάμε τον εαυτό μας».
Έπειτα μας λέει πως σε κάποιες περιόδους της ζωής μας χρειάζεται να βιώνουμε τις εμπειρίες, ανακαλύπτοντας… ξανά τη χαρά: «Η χαρά συνοδεύεται από την εξαφάνιση του άγχους και του πόνου. Αν ζείτε υπό πίεση, αν κάτι δυσάρεστο σας αναστάτωνε, θα νιώσετε χαρά – και μάλιστα μεγάλη – όταν φύγει μια τέτοια πίεση. Αυτό βλέπουμε καθαρά στη θεραπεία εκείνων που πενθούν. Φτάνουν στο σημείο που έχουν την αίσθηση, ‘Μα τώρα μπορώ να ζήσω πάλι’ η κατάθλιψη μου φεύγει’ και ανακαλύπτουν και πάλι την τεράστια ευχαρίστηση που δίνουν τα δέντρα, η ζωή και οι άλλοι άνθρωποι».
Μέσα σε μια δημιουργική προσέγγιση μας προσκαλεί να κάνουμε μια… βιογραφία χαράς, γράφοντας χαρακτηριστικά: «Η έρευνα πάνω στα συναισθήματα και η θεραπευτική εργασία πάνω σε αυτά πρέπει να έχουν βιογραφικό προσανατολισμό, γιατί τα συναισθήματά μας έχουν μια ιστορία. Έτσι είναι και η χαρά μας έχει κι αυτή μια ιστορία, που μπορούμε να την εξετάσουμε υποβάλλοντας ασκήσεις σαν και αυτές: Τι μου έχει δώσει χαρά στη ζωή μου; Πώς έχω εκφράσει αυτή τη χαρά; Πώς η χαρά έχει επηρεάσει την εμπειρία μου για τον εαυτό μου; Πώς ελέγχω τη χαρά μου; Τι είναι αυτό που τη χαλάει; Αυτές είναι ερωτήσεις που μπορούμε να αναλογιζόμαστε σε όλη μας τη ζωή. Ή μπορούμε να αναλογιστούμε πως η χαρά που βιώνουμε τώρα διαφέρει από τη χαρά που νιώθαμε όταν ήμασταν μικρά παιδιά. Αυτά μπορούν να γίνουν πολύ συστηματικά, με την ανασυγκρότηση μιας βιογραφίας της χαράς. Σας ενθαρρύνω να γράψετε μια για τον εαυτό σας.»
Στο στοιχείο του Διόνυσου αναφέρεται εκτενώς στη μελέτη της χαράς που διεξάγει η συγγραφέας, ένα απόσπασμα μεταφέρω εδώ: «Στον Διόνυσο μπορούμε να δούμε τη συμβολική έκφραση μιας δέσμης συναισθημάτων που περικλείουν την έμπνευση, τη μέθη και την έκσταση, στα πρόθυρα του να γίνουν ελπίδα. Έχοντας κάνει τη διαδρομή από το υπαρξιακό συναίσθημα της μανίας και της κυκλοθυμίας έως την πιο έντονη παρόρμηση, την ιδεοφυγή και την ενόραση, πλησιάζουμε τώρα τα πιο απομακρυσμένα νερά του βασιλείου της έξαρσης, όπου οι επιθυμίες μας παίρνουν τη μορφή παραφροσύνης, τρέλας και ενθουσιασμού.»
Κατανοώντας τις δύσκολες πλευρές μας, με κατεύθυνση την ευτυχία, μπορούμε να αυξήσουμε τις στιγμές απόλαυσης στη ζωή μας, για αυτές τις αντιθετικές καταστάσεις και την ανταπόκριση σε αυτές, σημειώνει: «Για να γνωρίσουμε τις δύσκολες πλευρές μας, που συχνά μας κάνουν αυτό που είμαστε, πρέπει να μπορούμε να κατανοήσουμε και να παραδεχτούμε το πόσο έχουμε υποφέρει, τις δυστυχίες μας, τις συμφορές μας. Όμως είναι εξίσου σημαντικό να ξέρουμε τις δυνάμεις μας, να βλέπουμε τις οάσεις της ευτυχίας μας όταν αυτές προβάλλουν και διαγράφονται στην ιστορία της ζωή μας, και να παραδεχόμαστε τη βαρύτητα που έχουν οι ικανότητές μας, παρ’ όλα όσα μας συμβαίνουν, κα να απολαμβάνουμε βαθιά τις ευτυχίες μας.»
Μέσα στο βιβλίο της Χαρά, Έμπνευση και Ελπίδα, η Verena Kast, τονίζει πως «Η φυσική σπουδαιότητα και παραδοχή του εαυτού μας, που δεν έχει ανάγκη από απόδειξη, οδηγεί στο ξάνοιγμα.»
Επιλογικά…
Γνωρίζει ο άνθρωπος πώς να «χρησιμοποιήσει» τον εγκέφαλο;
Σχετικά με τον ανθρώπινο εγκέφαλο, μέσα στο βιβλίο της Mara Diersen, ‘Πώς μαθαίνει και θυμάται ο εγκέφαλος;’, βρίσκουμε απόσπασμα του Arthur Koestler, που μας λέει: «Ο εγκέφαλος είναι το μοναδικό παράδειγμα όπου η εξέλιξη προίκισε ένα είδος με ένα όργανο που δε γνωρίζει πώς να το χρησιμοποιήσει’ ένα όργανο πολυτελείας, που ο άνθρωπος θα μάθει να χρησιμοποιεί κατάλληλα μόνο μετά από χιλιάδες χρόνια, αν τα καταφέρει». Ερωτήματα που ταξιδεύουν μέσα στους αιώνες, βρίσκονται και στα θεατρικά κείμενα, από τις Βάκχες και τον Άμλετ μέχρι το σύγχρονο συγγραφικό περιβάλλον. Η ανθρώπινη συνείδηση εγείρει τα σχετιζόμενα μαζί της αινίγματα. Από τη μεταφορά της διαπίστωσης στην αρχή αυτού εδώ «του χειρόγραφου», της… αγαπημένης μου Οφηλίας, οδηγήθηκα μέσω προσωπικών βιωμάτων σε τρεις παραστάσεις που είχα η ίδια δει, όταν παίζονταν στα θέατρα της Αθήνας.
Μέσω του αρχείου μου, επανέφερα στο σήμερα τα ερωτήματα, καθώς με παρόμοιους τρόπους συνεχίζουν να υφίστανται. Σε αυτές τις τρεις παραστάσεις γίνεται λόγος για χαρακτηριστικά της ψυχικής υγείας του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία. Οι επιστήμες προοδεύουν, στα καλλιτεχνικά εργαστήρια γίνονται ζυμώσεις και άνθρωποι συνεχίζουν τις πορείες τους. Η τεχνολογία εισβάλλει πλέον στη ζωή μας, φέρνοντας ιλιγγιώδεις αλλαγές και κάνοντας έκκληση για προσαρμογές. Τίθεται παράλληλα διαρκώς το θέμα της βιωσιμότητας. Σε ποιο βαθμό η μέριμνά της κοινωνίας για την ψυχική υγεία μπορεί να συνδεθεί με τη δράση για τη βιωσιμότητα στον πλανήτη και πώς μπορούν οι παραστατικές τέχνες να έχουν συμβολή σε αυτό; Αν κάτι μου μένει από αυτά τα τρία θεατρικά, σαν ένα κεντρικό σημείο είναι η διάθεση της στήριξης, της βοήθειας προς τον άνθρωπο που εκείνη τη στιγμή χρειάζεται έναν άνθρωπο δίπλα του, έναν άνθρωπο που με ό,τι εν πάσει περιπτώσει, εκείνη την ώρα γνωρίζει, μπορεί να βοηθήσει. Σε αυτό το σημείο αλιεύω τα ψήγματα της ανθρώπινης εξέλιξης, που με έναυσμα το θέατρο μεταγγίζονται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Και το μυστήριο συνεχίζει καλώντας μας να ρίξουμε το προσωπικό μας φως…
Η πρόοδος μας συμπαρασύρει, αλλά εμείς συνεχώς αναδυόμαστε από αυτήν, για να μη χάσουμε εντελώς την επαφή με την πραγματικότητα, για να μη γίνουμε εντελώς προοδευτικοί, παρανοϊκοί.
Vilém Flusser, η Γραφή
Καθώς εκτυλίσσεται το Σαφάρι της Τεχνητής Νοημοσύνης, εγείρονται ερωτήματα που χρειάζονται απαντήσεις. Σημειώνω εδώ ότι ανοίγω διάλογο κυρίως για το πεδίο που έχει ονομαστεί παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (generative Ai) το οποίο έχει αναδυθεί σχετικά πρόσφατα. Μετά τη έκρηξη που συντελέστηκε με το άνοιγμα στην αγορά του ChatGPT, διαφορετικοί τομείς της κοινωνίας εργάζονται προκειμένου να δοκιμάσουν και να ενσωματώσουν τη αλλαγή, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν διάλογο για τα πιθανά σκοτεινά σημεία που ενέχει αυτή η έκβαση της πορείας της τεχνολογίας. Καθώς κάθε άνθρωπος, η σύγχρονη γυναίκα δέχεται επιπτώσεις από το φαινόμενο, επιλέγω λοιπόν να καταπιαστώ με αυτό δίνοντας κάποια από τα στοιχεία που αποκόμισα από προσωπική έρευνα και εμπειρία με όσο πιο απλό τρόπο είναι εφικτό αυτό να συντελεστεί.
Ένα αινιγματικό ταξίδι στην αρχή του
Σε ένα στοιχείο φαίνεται να συγκλίνουν τα δεδομένα που παραδίδονται σχετικά με την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη στους τομείς στην κοινωνία, είναι σε πολύ αρχικό στάδιο της πρακτικής εφαρμογής της. Στο κείμενο αυτό εστιάζω κυρίως σε δεδομένα που βρίσκονται σε άρθρο του Economist, σχετικά με την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη και το βαθμό ενσωμάτωσης της στην αγορά. Έχω αναφέρει σε προηγούμενο post, ότι στην Αμερική οι εταιρείες δαπανούν, κατά μέσο όρο, περίπου το 8% του προυπολογισμού τους για την τεχνολογία σε αντιπαραβολή προς τον τομέα της εκπαίδευσης, που διαθέτει 2%-5% του προϋπολογισμού για τον κλάδο της τεχνολογίας.
Με τις πρόσφατες εξελίξεις στον κλάδο της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης, η εταιρεία Nvidia, η οποία σχεδιάζει τσιπ που χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση και τη λειτουργία μοντέλων όπως το gpt-4, ανέφερε τα αποτελέσματα του τέταρτου τριμήνου, εκτοξεύοντας την αξία της στην αγορά στα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τον Economist.
Η ai mania, κατά το ίδιο άρθρο, αύξησε επίσης τις τιμές των μετοχών άλλων τεχνολογικών κολοσσών, συμπεριλαμβανομένης της Alphabet (η εταιρική μητρική εταιρεία της Google), της Amazon και της Microsoft, οι οποίοι ξοδεύουν πολλά για την ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Οι πωλήσεις ωστόσο, φαίνεται ότι παραμένουν ακόμα σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Τον περασμένο χρόνο, η τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσώπευε μόνο το ένα πέμπτο περίπου της αύξησης των εσόδων στο Azure, το τμήμα cloud-computing της Microsoft και τις σχετικές υπηρεσίες. Η Alphabet και η Amazon δεν αποκαλύπτουν τις πωλήσεις τους, αλλά οι αναλυτές υποπτεύονται ότι είναι χαμηλότερες από αυτές της Microsoft.
Χρειάζεται ακόμα χρόνος
Ένα μάθημα από προηγούμενες τεχνολογικές καινοτομίες είναι ότι, σε επίπεδο οικονομίας, χρειάζονται χρόνια για να αποδώσουν. Ο μέσος εργαζόμενος στη μέση επιχείρηση χρειάζεται χρόνο για να συνηθίσει σε νέους τρόπους εργασίας. Τα κέρδη παραγωγικότητας από τον προσωπικό υπολογιστή ήρθαν τουλάχιστον μια δεκαετία αφότου έγινε ευρέως διαθέσιμος.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της Boston Consulting Group (BCG), η πλειονότητα των στελεχών είπε ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια για να «ξεπεραστεί η διαφημιστική εκστρατεία» γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη.
Κλάδοι στους οποίους εφαρμόζεται
Ορισμένοι από τους κλάδους που έχει βρει εφαρμογή, σύμφωνα με το άρθρο του Economist, είναι αυτοί των δικηγόρων, των επενδυτικών τραπεζών, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των καλλυντικών. Συγκεκριμένα παραδείγματα εταιρειών αναφέρονται σε σχέση με τους τρόπους που έχουν ενσωματώσει την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη στις λειτουργίες τους.
Δικηγόροι: Οι δικηγόροι φαίνεται ότι ήταν από τους πρώτους που υιοθέτησαν. Η Allen & Overy, μια μεγάλη δικηγορική εταιρεία, συνεργάστηκε με τη Harvey, μια startup, για να αναπτύξει ένα σύστημα που χρησιμοποιούν οι δικηγόροι της για να βοηθήσουν σε στοιχεία από την επιμέλεια έως την ανάλυση συμβάσεων.
Επενδυτικές Τράπεζες: Οι επενδυτικές τράπεζες χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να αυτοματοποιήσουν μέρος της ερευνητικής τους διαδικασίας.
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Η Pinterest, εταιρεία μέσων κοινωνικής δικτύωσης, λέει ότι βελτίωσε τη συνάφεια των αποτελεσμάτων αναζήτησης των χρηστών κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες χάρη στην παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη. Σε πρόσφατη κλήση κερδών, ο CEO της Pinterest, Bill Ready, είπε ότι τα νέα μοντέλα ήταν 100 φορές μεγαλύτερα από αυτά που χρησιμοποιούσε προηγουμένως η εταιρεία.
Εταιρεία Καλλυντικών: Η L’Oréal, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες καλλυντικών στον κόσμο, έχει τραβήξει τα βλέμματα των επενδυτών καθώς βελτιώνει την Betiq, ένα εσωτερικό εργαλείο μέτρησης και να βελτιώσει τη διαφήμιση και την προώθηση της εταιρείας. Η L’Oréal ισχυρίζεται ότι η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (generative ai) δημιουργεί ήδη «αυξήσεις παραγωγικότητας έως και 10-15% για ορισμένες από τις επωνυμίες μας που το έχουν αναπτύξει».
Ανθρώπινη Συμβολή στην εφαρμογή
Αναφορά της Accenture λέει ότι o αντίκτυπος της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης στο χώρο εργασίας θα εξαρτηθεί από τον τρόπο εφαρμογής της και τους τρόπους που ρυθμίζεται και ενσωματώνεται σε διάφορες βιομηχανίες και οργανισμούς.
Σε online webinar που διοργανώθηκε από το King’s College London με συμμετοχή επιστημόνων για να αναπτυχθεί εποικοδομητικός διάλογος σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη και την ηθική, οι συμμετέχοντες μίλησαν για εκφάνσεις που μπορεί να έχει σε κλάδους όπως: η πληροφορική, η νομική και η φιλοσοφία. Στο πάνελ συμμετείχαν: Co-Chair Professor Steven Connor, Professor of Living Well with Technology in Faculty of Arts & Humanities; Co-Chair ProfessorMarion Thain, Executive Dean of the Faculty of Arts & Humanities, Professor of Culture & Technology; Dr Kate Devlin, Reader in Artificial Intelligence & Society in the Department of Digital Humanities; Professor Mateja Durovic: Professor of Law and Technology at the Dickson Poon School of Law; Director of the Centre for Digital Law; Co-Director of the Centre of Technology, Ethics, Law and Society at King’s; Dr Sanjay Modgil: Reader in Artificial Intelligence, Department of Informatics; visiting Professor at the Department of Philosophy, University of Milan. Η Dr Kate Devlin εισήγαγε τη διάσταση ότι η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργείται από επιτελεία στα οποία συμμετέχουν πολλοί άνθρωποι και σχετικό ανθρώπινο δυναμικό που καλύπτει πολυάριθμες ειδικότητες εργασίας. Ο Καθηγητής Mateja Durovic, ανέφερε ότι πρόκειται για ένα στοιχείο που εγείρει ζητήματα και προκλήσεις για τον κλάδο της νομικής και της νομοθεσίας, αλλά και για την κατάρτιση αποτελεσματικών πλαισίων για την εύρυθμη εφαρμογή της στην κοινωνία. O Dr Sanjay Modgil, επεσήμανε ότι μια οπτική που θέλει να εισάγει στο πεδίο του διαλόγου για την τεχνητή νοημοσύνη είναι ότι ένα χαρακτηριστικό που έχουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης είναι η έλλειψη καρδιάς.
Η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη είναι εδώ, πεδίο ανοιχτό μαζικά πλέον για τον σύγχρονο άνθρωπο. Οι δυνατότητες, οι ευκαιρίες και οι προκλήσεις που προσφέρονται είναι πολλές με αποτέλεσμα να χρειάζεται κάθε άνθρωπος να καταρτίσει τον προσωπικό του χάρτη για τη χρήση της. Καθώς η έρευνα και η εφαρμογή της γιγαντώνεται, τα ζητήματα και οι προκλήσεις είναι εκεί προκειμένου οι άνθρωποι να αναπτύξουν μια υγιή σχέση μαζί της, επωφελούμενοι από το θετικό της φορτίο. Σε κάθε περίπτωση, η γνώση και ο διάλογος δρομολογούν μια όσο γίνεται πιο εποικοδομητική χρήση της.
H ανάγκη για προσωπική ανάπτυξη και ευημερία είναι εμφανής στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Καθημερινά ακούμε για το στρες, την ανία, τη δυσφορία σε κάποιους τομείς δραστηριότητας. Με αυτόν το συλλογισμό, ο συνδυασμός του coaching με τη συναισθηματική νοημοσύνη και την ανάληψη ευθύνης αναδεικνύεται ως ένα ισχυρό τρίπτυχο για την επίτευξη βαθιάς προσωπικής μεταμόρφωσης.
Το coaching λειτουργεί ως εργαλείο που ενισχύει την αυτοαναγνώριση και την ανάπτυξη των προσωπικών δεξιοτήτων. Ένας/μια coach βοηθά τον/την συνεργάτη να εξερευνήσει τα συναισθήματά του, τις σχέσεις και τις προκλήσεις του. Αυτή η διαδικασία, μέσω εργαλείων coaching ενισχύει τη συναισθηματική νοημοσύνη.
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα κατανόησης, διαχείρισης και εκφράσεως των συναισθημάτων. Στο πλαίσιο του coaching, ο/η συνεργάτης ασκείται στο να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και να τα εντάσσει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ο/η coach διευκολύνει την ανάπτυξη συναισθηματικής ευφυΐας, ενισχύοντας την ικανότητα ανταπόκρισης στις προκλήσεις με ευελιξία και προσαρμοστικότητα.
Η ανάληψη ευθύνης είναι καίριο κλειδί για την εξέλιξη. Στο πλαίσιο του coaching, η ανάληψη ευθύνης σημαίνει να αντιλαμβάνεται κανείς την επιρροή και το ποσοστό ελέγχου που έχει στη ζωή του και στις αποφάσεις του. Ο/η coach βοηθά τον/την coachee να αναγνωρίσει πού μπορεί να αναλάβει δράση και πώς μπορεί να επηρεάσει θετικά τη ζωή του.
Αυτή η τριαδική δυναμική – coaching, συναισθηματική νοημοσύνη και ανάληψη ευθύνης – διαμορφώνει μια πιο ολιστική προσέγγιση για την προσωπική ανάπτυξη. Ο/η συνεργάτης, μέσα από το coaching, καλλιεργεί τη συναισθηματική νοημοσύνη του, αναπτύσσει την αυτοαναγνώρισή του και ενισχύει τη δυνατότητά του να αναλαμβάνει την ευθύνη για τη ζωή του.
Συνολικά, αυτό το τρίπτυχο δεν είναι μόνο ένα εργαλείο για την επίλυση προβλημάτων, αλλά μια στάση που έχει τη δύναμη να συντελέσει σε βαθιά μεταμόρφωση και συνειδητή ανάπτυξη.
Στον σύγχρονο κόσμο, όπου οι ρυθμοί ζωής είναι γρήγοροι και η πίεση υψηλή, η σύγχυση και οι προκλήσεις είναι συχνές. Σε αυτό το πλαίσιο, η συνειδητή προσέγγιση του coaching συνδυασμένη με την ενσυνειδητότητα (mindfulness) και την αυτογνωσία, αναδεικνύεται ως ένα ολοκληρωμένο εργαλείο για την ανάπτυξη και την ευημερία.
Το coaching αποτελεί μια εξαιρετική μέθοδο για την επίτευξη προσωπικών και επαγγελματικών στόχων. Με τη βοήθεια ενός coach, κάποιος μπορεί να εξερευνήσει τις δυνατότητές του, να ξεπεράσει εμπόδια και να βρει κατευθύνσεις που ίσως δεν είχε λάβει υπόψη του.
Ωστόσο, η σύνδεση coaching με mindfulness προσφέρει μια επιπλέον διάσταση. ‘Mindfulness’ είναι η πρακτική του να είναι το άτομο παρόν στην τρέχουσα στιγμή να έχει συνειδητή σύνδεση με νου και καρδιά. Με την ενίσχυση της επίγνωσης του παρόντος, ο συνεργάτης ανακαλύπτει νέες επιλογές και αντιδράσεις στις προκλήσεις της ζωής. Η ενσυνειδητότητα-mindfulness διευκολύνει την εσωτερική γνώση και συμβάλλει στη μείωση του στρες.
Επιπλέον, η αυτογνωσία, η ικανότητα να γνωρίζουμε τον εαυτό μας βαθύτερα, αποτελεί βασικό στοιχείο της ανάπτυξης. Ο coach, μέσω διαφορετικών τεχνικών και ερωτήσεων, βοηθά τον συνεργάτη να εξερευνήσει τις πεποιθήσεις, τις αξίες και τις συνήθειες του. Η αυτογνωσία ενισχύει την ικανότητα λήψης αποφάσεων και την αυτοελέγχου στη ζωή.
Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας coaching που συνδυάζει mindfulness και αυτογνωσία, οι συνομιλίες επικεντρώνονται στο παρόν, ενισχύοντας την επίγνωση του συνεργάτη για τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις πράξεις του. Αυτή η εστίαση βοηθά στη δημιουργία ενός βαθύτερου συναισθήματος ευαισθησίας προς τον εαυτό και το περιβάλλον.
Aυτή προσέγγιση στο coaching διαμορφώνει μια εμπειρία που οδηγεί σε βαθύτερη αυτογνωσία, μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα και αυξημένη ικανότητα για επιτυχημένη αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Με την ενεργό συμμετοχή του συνεργάτη, το coaching που ενσωματώνει mindfulness και αυτογνωσία δίνει το στίγμα για ένα εξαιρετικό ταξίδι αυτοεξέλιξης και ευημερίας.
Την 1η Αυγούστου 2023, ολοκληρώνεται ένα έτος μετά την κοινοποίηση της ιστοσελίδας μου feminines.gr, ένας χρόνος online λειτουργίας 1/8/2022-1/8/2023. Με βάση κάποιες συζητήσεις και ζυμώσεις που γίνονται μέσα σε ομάδες συνεργασίας και ανάπτυξης τον τελευταίο καιρό, αναλογίστηκα τι συνέβη στη ζωή μου κατά τα τελευταία 5 χρόνια. Εδώ γράφω για τα 5 έτη από το 2018 ως και το 2022. Για το εγχείρημα αυτό, νιώθω βαθύτατη ευγνωμοσύνη. Η δημιουργία της ιστοσελίδας, άνοιξε διόδους επικοινωνίας και συνεργασίας. Άκουσα ιστορίες που δεν θα είχα ακούσει, ήρθα σε επαφή με εμπειρίες ανθρώπων που έκαναν ένα κλικ στο σχέδιο αυτό. Mέσα σε αυτά πέντε έτη εκτυλίχθηκε και το Σαφάρι μου, στον κόσμο της Επιχειρηματικότητας. Με αφορμή το πλήρωμα αυτού του ενός έτους από τη λειτουργία του feminines.gr , παραθέτω συνοπτικά κάποια γεγονότα των τελευταίων πέντε χρόνων. Στο παρόν κείμενο θα βρεις:
Συνοπτικά γεγονότα από το 2018 ως και το 2022.
Πληροφορίες για τις Προσωπικές Αξίες μου, καθώς και τις Αξίες που σχετίζονται με την Ιστοσελίδα, τις οποίες επέλεξα με βάση την παρατήρηση και την εμπειρία μου σε προσωπικό, κοινωνικό και εργασιακό επίπεδο.
7 Συστατικά που βρίσκονται στην κουζίνα μου.
Ιστορία: 2018-2022
2018: Ήταν μια χρονιά καίριων αποφάσεων. Είπα: θέλω να αφήσω πίσω και τα τελευταία ψύγματα κάποιας συναισθηματικής δυσφορίας που με ταλαιπωρούσε με διάφορα ups and downs από το 2009. Το είπα σε έναν φίλο, μου συνέστησε ένα βιβλίο. Αυτό ήταν. Έκτοτε συντελείται η αλλαγή. Το Δεκέμβριο του 2018 γνώρισα έναν άνθρωπο και στη συνέχεια συγκατοίκησα μαζί του. Μια συγκατοίκηση θα έλεγες από κάποια ταινία του Fassbinder, του Jim Jarmusch, του Bunuel, του Pasolini, της Sofia Coppola. Ένα από αυτά τα γεγονότα, που συμβαίνουν στη ζωή και δεν μπορείς να συλλάβεις μέσα από καθημερινά μέτρα και σταθμά. Είναι από αυτά τα γεγονότα τα υπερβατικά. Συμβαίνουν μια και σου αλλάζουν τη ζωή. Το 2018 είχα ήδη ξεκινήσει το δεύτερο μεταπτυχιακό μου, από το οποίο και αποφοίτησα με επιτυχία το 2019.
2019: Το 2019 ήταν έτος έντονης σχέσης και στη συνέχεια διαχείρισης ενός χωρισμού, ναι εκείνης της σχέσης με τη συγκατοίκηση που άρχισε το 2018. Υπερβατικά βιώματα. Σε συνδυασμό με το χτίσιμο του δρόμου μου προς τη συναισθηματική ελευθερία. Η διαχείριση ενός χωρισμού, η εσωτερική προετοιμασία πολλών αλλαγών.
Lost in Translation. Directed by Sofia Coppola
2020: Οι αρχές του 2020 μας βρήκαν σε lock downs και εμένα, μετά την πρώτη μου προσωπική εμπειρία με one-2-one Coaching συνεδρίες, μέσα σε ομάδες και δράσεις εθελοντισμού. Πραγματοποιήσαμε πολλές δράσεις. To 2020 ήταν η τελευταία σεζόν στη Μύκονο. Μέσα σε αυτά έφτιαξα την πρώτη μου ιστοσελίδα με WordPress. Ήταν η ιστοσελίδα της ομάδας εθελοντισμού που με θέρμη με αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή, η ιστοσελίδα των Hopeaholics. Το 2020 πραγματοποιήθηκε η πρώτη online εκδήλωση, στην οποία συμμετείχα ως ομιλήτρια. Ήταν στις 5 Δεκεμβρίου 2021, Παγκόσμια ημέρα Εθελοντισμού υπό τον τίτλο: «H προσφορά ως Στάση Ζωής».
2021: Το 2021, με βρήκε στην ομάδα εταιρείας Catering, με έδρα στα Βόρεια Προάστεια. Πάλι lock-downs, ρυθμίσεις, μέτρα ασφάλειας. Πιστοποιήθηκα στο Life Coaching. Στην εκπνοή του 2021, προλάβαμε και ολοκληρώσαμε το πρώτο μας βίντεο… «Πλάι μου», στίχοι γραμμένοι από εμένα, μουσική του George Bluemlein, Recording: Πολυφωνική Studio Video: Πάνος Μαντάς. Η αρχή της ενότητας: Σχέσεις Ψυχής. Αγαλλίαση, Ευγνωμοσύνη και πληρότητα. Σας ευχαριστώ, όλους και όλες πολύ, από καρδιάς.
Μαζί με George Bluemlein, στην φωτογράφιση για το τραγούδι και το βίντεο “Πλάι μου”. Φωτογραφία: Πάνος Μαντάς
2022: Μια σχεδόν απροσδόκητη εξέλιξη στις αρχές του 2022 ήταν η συνεργασία μου με πρωτοπόρο μεγάλη ελληνική-πολυεθνική εταιρεία στο πεδίο Education Management. Εκεί κλήθηκα να εργαστώ σε γαλλικά, αγγλικά και ελληνικά, κάτι που ήταν ευεργετικό για εμένα. Η επτάμηνη σύμβασή μου για το σχέδιο αυτό, έληξε τον Ιούλιο του 2022. Είχε μεσολαβήσει η ένταξή μου στο Πρόγραμμα Women Founders and Makers. Η επίδραση του Προγράμματος αυτού ήταν καθοριστική. Η ενότητα Mentoring με την εταιρεία 100Mentors μια δημιουργική, εκπαιδευτική Όαση στο μεσοκαλόκαιρο του 2022. Την 1η Αυγούστου 2022 είχα την ιστοσελίδα μου, feminines.gr. Τα συναισθήματά μου ήταν μαγικά και η υποστήριξή σας άκρως ενθαρρυντική. Για όλα αυτά χρειάστηκε να συνεργαστώ με ομάδες, οι συνεργασίες αυτές με γέμισαν με ευγνωμοσύνη. Μέσα στο καλοκαίρι του 2022 έκανα μια μικρή επένδυση σε εργαλεία online marketing, που μου έδωσε νέες εμπειρίες, με τη σελίδα στο Facebook και Νewsletter. Μέσα στο 2022 υλοποιήθηκε το μάθημα Happiness Habits, με το κίνημα Action for Happiness, που έχει έδρα στο Λονδίνο. Ταξίδεψα στην Τήνο, στην Κεφαλονιά, στην Κύθνο και στο Λουτράκι. Είχα την ευλογία να μετακομίσω 2 φορές, μέχρι και τις αρχές του 2023, κάτι που χρειάστηκε μεγάλο κόπο και μου έδωσε πολλά μαθήματα. Το 2022 τυπώσαμε την πρώτη ποιητική συλλογή. Μέσα στο 2022 η μεταμορφωτική συνεργασία μου με τους 100Mentors μου πρόσφερε πολύτιμα δώρα. Σας ευχαριστώ πολύ από καρδιάς.
Έπειτα από όλα αυτά, με αίσθημα συγκίνησης τι άλλο να πω;
Πού να τα φανταζόμουν το 2010, το 2011, 2012, 2013 όταν είχα τα ζητήματα της συναισθηματικής μου απόγνωσης… Μεσολάβησαν φυσικά τα χρόνια προϋπηρεσίας μου στο ξενοδοχείο στη Μύκονο, που μου χάρισαν στιγμές χαράς, απόλαυσης και απέραντης ευγνωμοσύνης. Δίχως αυτά δεν ξέρω που θα ήμουν τώρα… Ευχαριστώ όλους τους ανθρώπους που ζήσαμε μαζί τα χρόνια εκείνα από το 2014 ως το 2020.
Alcohol free drink με βρώσιμα άνθη, Elysium -2020.
Οι Αξίες μου:
Ένα δυνατός στοιχείο με το οποίο ήρθα σε επαφή μέσω του Life Coaching είναι ο καθορισμός των βασικών αξιών μου. Ενίοτε οι Αξίες χρειάζονται κόπο, βαθιά ή χρονοβόρα έρευνα, ενδοσκόπηση και αυτογνωσία για να διατυπωθούν καθαρά. Συνάμα είναι ένα ταξίδι συναρπαστικό για το άτομο, σε προσωπικό και σε ομαδικό επίπεδο. Ίσως χρειάζεται χρόνο και έρευνα για να βρεθούν, γνώσεις και κόπο για να εφαρμοστούν όμως δίνουν μαγικές στιγμές υλοποίησης και αξιοσημείωτα αποτελέσματα στη διαχείριση χρόνου και σχέσεων, όταν καθοριστούν.
Οι Αξίες που έχω θέσει πρωταρχικές στη ζωή μου, για εμένα είναι: 1. Η υγεία, σωματική, ψυχική και πνευματική. 2. Τα ενδυναμωτικά Συναισθήματα όπως αγάπη, χαρά, ευγνωμοσύνη. 3. Υγιείς σχέσεις και συντροφικότητα, Οικογένεια 4. Οικονομική και επαγγελματική βάση και ελευθερία. 5. Θηλυκή έκφραση και ενέργεια. 6. Αξιοπιστία και Ακεραιότητα 7. Αρμονία σε σώμα, νου, ψυχή, πνεύμα.
Οι Αξίες με τις οποίες αξιολόγησα και επέλεξα ότι θέλω να συμβάλλω μέσα από το project της ιστοσελίδας μου feminines.gr είναι: Αγάπη, Σεβασμός, Αποδοχή, Συνεργασία, Ανάπτυξη.
Η κουζίνα μου:
Αν ήμουν μαγείρισσα ή ζαχαροπλάστης και σου άνοιγα την κουζίνα μου, τα παρακάτω υλικά θα έβλεπες πολύ συχνά μέσα στις συνταγές μου. Καθώς αναλογίστηκα τα τελευταία 5 πέντε έτη έκλινα στο ότι τα παρακάτω στοιχεία συντέλεσαν δραστικά στην αλλαγή που ήθελα να φέρω στη ζωή μου.
Συναισθηματική Διαχείριση-Επίγνωση.
Καθώς φαίνεται, όσο αφορά σε εμένα, το πρώτο πράγμα για το οποίο όφειλα να αναλάβω ευθύνη 100%, είναι η διαχείριση των συναισθημάτων. Όπως ήδη ανέφερα, στο παρελθόν είχα την εμπειρία συναισθηματικής αστάθειας. Στην κρίση κυρίως κατά τα έτη 2008-2009 και 2012-2013 είχα απογοήτευση και γενικά η ανταπόκρισή μου είχε αστάθειες. Επομένως, από την απόφαση μετατροπής από καλοκαίρι του 2018, γνώριζα ότι το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να φροντίζω είναι η σχέση μου με το συναίσθημά μου. Δεδομένης της κατάστασης κατά την πανδημία, στην κοινωνία, υπήρχε πολύς πόνος, φόβος, θυμός. Οφείλαμε να εστιάζουμε στα επιθυμητά συναισθήματα για να φέρουμε εις πέρας τις υποχρεώσεις μας και να συμβάλλουμε σε ευπαθείς ομάδες. Παρακολούθησα πολυάριθμες εκπαιδεύσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό προκειμένου να έχω εφόδια να ανταποκρίνομαι θετικά στις καταστάσεις. Σεμινάρια, μελέτη και βιωματική παρατήρηση βοήθησαν πολύ. Ποτέ δεν περίμενα πόσο χρήσιμες θα αποδεικνύονταν αυτά τα χρόνια, οι σπουδές θεάτρου που είχα πραγματοποιήσει στο παρελθόν και αφορούσαν στη μελέτη έκφρασης συναιθημάτων.
Το 2020, με τον μη κερδοσκοπικό όμιλο ρητορικής διεξήγαμε το εργαστήριο για τα Συναισθήματα “My Emotions, My best friends!”. Eίμαι ακόμη απεριόριστα ευγνώμων για την ομάδα διοργάνωσης, την εμπιστοσύνη και τη στήριξη που έλαβα, καθώς και για τη συστηματική και δημιουργική συμβολή των συμμετεχόντων. Ο καλύτερος τρόπος, λέει, να μάθεις, είναι να επιχειρήσεις να διδάξεις. Έτσι το είδαμε στην πράξη ποια είναι η ευεργετική δύναμη της εστίασης στα ενδυναμωτικά συναισθήματα, όπως η αγάπη και η ευγνωμοσύνη. Άτομα πέτυχαν τους προσωπικούς στόχους και απέκτησαν νέες δεξιότητες διαχείρισης καταστάσεων στη ζωή τους. Δύο μήνες διήρκησε συνολικά, επιχειρήσαμε να μελετήσουμε και κάποια άλλα λιγότερο επιθυμητά συναισθήματα όπως ο πόνος, ο θυμός και ο φόβος. Σαφώς, μέσα σε δυο μήνες δεν εξαντλείται ένα τέτοιο θέμα, για το οποίο κανείς μαθαίνει διαρκώς. Από αυτό το εργαστήριο είδα και η ίδια κάποια αποτελέσματα που μπορεί να φέρει για το ανθρώπινο δυναμικό, η εστίαση στα θετικά συναισθήματα.
Προπόνηση.
Μέσα σε αυτά τα πέντε έτη, εκτίμησα ιδιαιτέρως και έχοντας περισσότερη ευκρίνεια, αυτά που με δίδαξαν τα γυμναστήρια. Το άθλημα που επέλεξα να κάνω όταν ήμουν 7 ετών ήταν η ξιφασκία. Πήγαινα συστηματικά 2 φορές την εβδομάδα για προπόνηση και πιο σπάνια μια ακόμα προπόνηση όταν πλησίαζαν αγώνες. Οι αγώνες συνήθως γίνονταν στο ΣΕΦ. Είχα ένα ανεξήγητο πάθος για αυτό το άθλημα. Με δίδαξε πάρα πολλά πράγματα, κυρίως πιστεύω, συστηματικότητα, μεθοδικότητα, πειθαρχία, στόχευση, συνεργασία και ομαδικότητα, καλύτερη σχέση με το σώμα μου. Με δίδαξε πολλά μέχρι έναν μικροτραυματισμό που είχα, ο οποίος με οδήγησε στο να αναλογιστώ και τελικά να λάβω την απόφαση να στραφώ στο μπαλέτο, έπειτα από πολύ σύντομη διάρκεια δοκιμών και στο τένις. Στα 28-29 περίπου άρχισα το γυμναστήριο και κάποιες φορές πιο συστηματικά μετά τα 30, που εργαζόμουν στη Μύκονο. Θυμάμαι την πρώτη φορά που δύσκολα σήκωνα 15 κιλά στην τροχαλία, με διατροφή και προπόνηση έπειτα σήκωνα 20 και 25. Μα δεν θα ξεχάσω τη φορά που πήγα και με τη μία σήκωσα 30. Έβλεπα τα βαράκια και μόνη μου δεν το πίστευα. Να μου πεις τι σου λέω, εσύ σηκώνεις 100, εμένα τα 30 μου φαίνονταν απίστευτο εκεί που προηγουμένως είχα παντού πόνους για να σηκώσω 15… Εμένα όμως αυτό μου χρειαζόταν. Έτσι, την επόμενη ημέρα, στο ξενοδοχείο γνώριζα ότι μπορώ να σηκώσω χειραποσκευές, καρέκλες ή ότι άλλο έφτανε αυτό το βάρος γιατί το έχω κατακτήσει, όμως είδα και την πλάτη και τα μπράτσα στον καθρέφτη. Έκτοτε ποτέ δεν έβαλα πάνω από 25 στην τροχαλία.
Τα γυμναστήρια λοιπόν με δίδαξαν πολλά, στην πράξη είδα ότι όποια δεξιότητα και να θέλεις να καλλιεργήσεις, ακόμα κι αν αυτή για παράδειγμα είναι η υπομονή, το κάνεις λίγο-λίγο και με προπόνηση, λίγο-λίγο, μέρα με τη μέρα. Κάθε μέρα λίγο παραπάνω. Ένας λόγος υπάρχει για να μη βελτιωθείς σε κάτι, να μην ξεκινήσεις. Αν θέλεις, αρχίσεις και ασκηθείς, θα βελτιώνεσαι.
Και κάτι που έχω ξαναπεί, τα γυμναστήρια σε διδάσκουν: You cannot bullshit, you have to perform. Αν σου πω ότι σηκώνω 40, θα ρθεις και θα δεις και θα δεις ότι στα 40 η τροχαλία δεν ανεβαίνει. Επίσης μπορεί εγώ να νομίζω ότι μπορώ μέχρι 15, αλλά να μπορώ 25. Αυτό πρέπει να το πω στον εαυτό μου και να συνεχίζω μέχρι να φτάσω εκεί που έχω πει στα 25, και τότε βλέπω ότι μπορώ και 30, αλλά ίσως για κάποιους λόγους πρέπει να επιλέξω ότι μέχρι εκεί θέλω να πάω, στα 25. Αλλά αν είμαι στα 15 για να πάω πιο πάνω σίγουρα πρέπει να πω στον εαυτό μου μπορώ και σίγουρα πρέπει κάτι να κάνω προς αυτή την κατεύθυνση.
Αυτά είναι κάποια βασικά μαθήματα που με δίδαξαν τα γυμναστήρια και αυτά τα 5 χρόνια μου χρειάστηκε να τα επισημαίνω στον εαυτό μου αρκετές φορές.
Λήψη αποφάσεων.
Αν σου φαίνεται αυτονόητη η διαδικασία λήψης αποφάσεων, σε καλώ να αρχίσεις να μετράς πόσες αποφάσεις λαμβάνεις μέρα με τη μέρα. Ίσως να έχεις παρόμοιο συμπέρασμα με αυτό που είχα το 2018 όταν έκανα το ίδιο με τον εαυτό μου. Καθώς αντιλαμβάνεσαι, συνειδητοποίησα, πόσες περισσότερες Αποφάσεις μπορώ να λαμβάνω καθημερινά για ζητήματα που αφορούν στον εαυτό μου αλλά και σε άλλους ανθρώπους στις διάφορες εκφάνσεις της ζωής, όπως οι κοινωνικές ομάδες ή ο χώρος εργασίας. Ο χρόνος που αφιέρωνα για κάποιες αποφάσεις ήταν δυσανάλογος με τη σημασία τους. Αφιέρωνα πολύ χρόνο για απλά ζητήματα. Αυτό άλλαξε άρδην. Κατά συνέπεια αυξήθηκε δραστικά ο αριθμός αποφάσεων που λαμβάνω συνειδητά κάθε μέρα με αποτέλεσμα να μπορώ να διαχειρίζομαι περισσότερες ευθύνες και πιο σύνθετες καταστάσεις. Έτσι αύξησα την δραστηριότητά μου, τις εκπαιδευτικές προσλαμβάνουσες και πρωτοβουλίες.
Υπομονή.
Η υπομονή είναι μια αρετή που φέρνει σε πλεονεκτική θέση, όποιον την έχει. Μπορείς να ασκήσεις την υπομονή. Η υπομονή δεν είναι απραξία. Έχω υπομονή σημαίνει αφιερώνω τον απαραίτητο χρόνο για κάτι. Το να αφιερώνω τον απαραίτητο χρόνο σημαίνει ότι μπορώ να αξιολογήσω καλύτερα μια κατάσταση, να δω τι εναλλακτικές υπάρχουν, να εφαρμόσω, να αξιολογήσω, να βελτιώσω ή να αναθεωρήσω και να εφαρμόσω εκ νέου. Επίσης η υπομονή συντελεί σε καλύτερες σχέσεις, εφόσον δημιουργεί συνθήκες κατάλληλες ώστε να ακούω περισσότερο τους άλλους ανθρώπους και τα συναισθήματα τους, άρα να καλλιεργήσω την εμπιστοσύνη. Έτσι βλέπω ότι έχω περισσότερες εναλλακτικές λύσεις για πληθώρα καταστάσεων που προκύπτουν και μπορώ να έχω περισσότερους ανθρώπους ικανοποιημένους και καλύτερα αποτελέσματα. Με την υπομονή έχω περισσότερη αντοχή και ανθεκτικότητα για μακροπρόθεσμους στόχους.
Δημόσιος Λόγος.
Από το 2020 γράφτηκα στο Μη Κερδοσκοπικό Όμιλο Ρητορικής. Εκεί προπονούμαι σε εβδομαδιαία και ενίοτε καθημερινή βάση από τον Οκτώβριο του 2020. Ομιλίες, διοργάνωση Συναντήσεων Ρητορικής, Εργαστήρια, Εκπαιδεύσεις, Συναντήσεις Ηγεσίας, Άσκηση δεξιοτήτων ηγεσίας είναι κάποια από τα βασικά συστατικά που για να υλοποιηθούν χρειάζονται μια γκάμα δεξιοτήτων για βελτίωση επικοινωνιακών διαδικασιών. Διαχείριση χρόνου, ακρίβεια λόγου, ποιότητα λόγου, οργάνωσης και αισθήματος σε συνδυασμό με ήθος διέπουν τη σχέση μου με τη δραστηριότητα αυτή. Οι αξίες του Παγκόσμιου Δικτύου Δημόσιου Λόγου και Ηγεσίας στο οποίο είμαι μέλος είναι: Σεβασμός, Ακεραιότητα, Υπηρεσία, Αριστεία. Αρκετές οι δοκιμασίες που έθεσα σε προσωπικό και ομαδικό επίπεδο για βελτίωση στις δεξιότητες λόγου και ηγεσίας. Και αρκετά τα μαθήματα που έλαβα. Ο δημόσιος λόγος είναι σίγουρα ένα συναρπαστικό ταξίδι μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων.
Εθελοντισμός.
Ήδη παραπάνω σε αυτό το κείμενο έχω αναφερθεί σε κάποια σημεία στις εμπειρίες μου στον εθελοντισμό. Πραγματικά αισθάνομαι ότι ο Εθελοντισμός ως στάση ζωής με συνδέει με το σκοπό ζωή μου. Μέσα σε αυτά τα πέντε έτη, ειδικά μετά το 2020 μου δόθηκαν πολύτιμα δώρα από τον εθελοντισμό. Στιγμές με παιδιά, ανταλλαγή εμπειριών με ανθρώπους, δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, μοναδικά συναισθήματα αλληλεγγύης και αμοιβαιότητας μέσα στον κοινωνικό ιστό. Έτσι λοιπόν, μόλις ακούω εθελοντισμός χτυπά η καρδιά μου, νιώθω απίστευτα συναισθήματα για τους συναδέλφους εθελοντές σε ένα απέραντο ταξίδι από κοινού συγκινήσεων, πράξεων, μεταμορφωτικών αλλαγών.
Θηλυκή Ενέργεια.
Το μαγικό συστατικό, όπως το γαρίφαλο, η βανίλια και η… κανέλλα. Μια νότα ευεξίας και ευδαιμονίας. Δεν γνωρίζω κάποιο άλλο βίωμα τόσο αποκαλυπτικό ως εμπειρία μέσα σε αυτά τα πέντε έτη, όσο η όλο και περισσότερο συνειδητή σύνδεση με τη θηλυκή ενέργεια, τη θηλυκή έκφανση της ύπαρξης. Η Κοινωνία, το Σύστημα Εκπαίδευσης, η Αγορά Εργασίας έχουν πολλές αρμοδιότητες και υποχρεώσεις που ίσως σε κάποιες περιπτώσεις να επισκιάζουν το άτομο, τα χαρακτηριστικά και την προσωπικότητά του. Με τη σύνδεση με τη θηλυκή ενέργεια η γυναίκα έχει καλύτερη αρμονία στη ζωή, υγεία και συναισθηματική ευεξία. Αυτό σημαίνει και καλύτερη απόδοση και συναισθηματική αντίληψη, άρα καλύτερη και πιο ήρεμη διαχείριση καταστάσεων. Επίσης, μπορεί να βιώνει μοναδικές εμπειρίες στην προσωπική και οικογενειακή ζωή και να έχει μαγικές ικανότητες υλοποίησης. Η ροή της θηλυκής ενέργειας είναι η συνειδητοποίηση και σύνδεση με τις ευεργετικές ιδιότητες της φύσης. Η αποδοχή και η μεταμόρφωση. Απλά πράγματα όπως η αναπνοή, η μουσική, η φύση, τα αιθέρια έλαια όπως η λεβάντα, το ροδέλαιο, το σανδαλόξυλο και το υλάνγκ-υλάνγκ μπορούν να εισάγουν σε έναν κόσμο μοναδικής εμπειρίας μέσω των αισθήσεων, σε μια αποκαλυπτική διάσταση για το σώμα και την ψυχή, για τον άνθρωπο.
Σεπτέμβριος 2022, Φωτογραφία: Μελίνα Μιχάλοβιτς
Επίλογος…
Οι χορογραφίες χρειάζονται δοκιμές… Αισθήματα και … Μυστικές Συνταγές. Πέντε χρόνια αγώνα, αλλά και απόλαυσης, κόπου αλλά και προόδου, πέντε χρόνια διαρκών αλλαγών, μια πορεία εξόδου στο φως. Το πρώτο φως που βλέπεις καθώς εξέρχεσαι, έπειτα χρειάζεται πολλά για τη δημιουργία τη διαδρομής. Βρέθηκα στο χώρο της προσωπικής ανάπτυξης και ενδυνάμωσης ανθρώπων σε προσωπικό, κοινωνικό, επαγγελματικό επίπεδο. Μέσω κάποιων προγραμμάτων στα οποία συμμετείχα δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες. Εξού και η απόφαση της δημιουργίας του feminines.gr, το 2022, μιας ιστοσελίδας που είναι τόπος ιδεών έκφρασης, γόνιμου διαλόγου και προσωπικής ανάπτυξης. Μπορεί να είσαι σε αυτό το στάδιο ή να γνωρίζεις ανθρώπους που είναι. Σου είπα για κάποια εργαλεία που με οδήγησαν σε μαζικές αλλαγές και μια πορεία με πολλούς σταθμούς, σφάλματα, αλλά και στιγμές ανόδου, μαγικές στιγμές ευγνωμοσύνης, μιας πορείας που συνεχίζεται… Εφόσον έφτασε και διαβάζεις ακόμα ως εδώ… Σε Ευχαριστώ πολύ.
4 Διαστάσεις Αυτογνωσίας- για… λιγότερους διαξιφισμούς με τον εαυτό μας και με τους άλλους ανθρώπους.
Η πορεία της αυτογνωσίας αποτελείται από ένα σύνολο δεξιοτήτων και γνώσεων που μπορούν να αναπτυχθούν με την πάροδο του χρόνου και μέσω διαφόρων πρακτικών. Η εξέταση των σκέψεων, των συναισθημάτων, των συμπεριφορών και των εμπειριών μας μέσω της αυτοανάλυσης, της μελέτης και της αναζήτησης βοήθειας από ειδικούς μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας. Εδώ σου δίνω 4 στοιχεία που που συμβάλλουν στο δρόμο της προσωπικής αυτογνωσίας.
Συναισθηματική Αυτογνωσία: Αφορά την ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να κατανοούμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας. Συμπεριλαμβάνει την αναγνώριση των διαφόρων συναισθηματικών καταστάσεων που βιώνουμε, την κατανόηση των παραγόντων που τα επηρεάζουν και την ανάπτυξη υγιών τρόπων ανταπόκρισης. Μέσω της συναισθηματικής αυτογνωσίας, μπορούμε να επιτύχουμε μεγαλύτερη αίσθηση ισορροπίας και ευζωίας.
Κοινωνική Επίγνωση: Αφορά στην ικανότητα να αναγνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τους άλλους και τον τρόπο που μας αντιλαμβάνονται. Περιλαμβάνει την αναγνώριση των προσωπικών μας συνηθειών, στάσεων και συμπεριφορών σε κοινωνικά περιβάλλοντα. Μέσω της κοινωνικής αυτογνωσίας, μπορούμε να βελτιώσουμε τις δεξιότητες επικοινωνίας μας, τις σχέσεις μας και την επίτευξη των επαγγελματικών και προσωπικών μας στόχων.
Πνευματικότητα: Αφορά στην αναζήτηση και την κατανόηση των πνευματικών πτυχών του εαυτού μας. Περιλαμβάνει τη συνειδητοποίηση των προσωπικών πεποιθήσεων, αξιών και σημαντικών προκλήσεων στον τομέα της ζωής μας. Μέσω της πνευματικής αυτογνωσίας, μπορούμε να εμβαθύνουμε στην ουσιαστική αξία των δραστηριοτήτων μας, να βρούμε νόημα και ευχαρίστηση στη ζωή και να αναπτύξουμε μια πνευματική συνειδητότητα.
Σωματική Αυτογνωσία: Αφορά στην αναγνώριση και την κατανόηση του σώματος μας και των αναγκών του. Περιλαμβάνει την επίγνωση της φυσικής μας κατάστάσης, την υγεία μας και την αντίληψη των συνδέσμων μεταξύ της σωματικής κατάστασης και της ψυχολογικής ευεξίας μας. Μέσω της σωματικής αυτογνωσίας, μπορούμε να φροντίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να διατηρούμε έναν υγιή τρόπο ζωής και να ενισχύουμε την ενεργητικότητα και την ευεξία μας.
Επίσης, η εφαρμογή μεθόδων όπως η μεταμόρφωση των στόχων και η ανάλυση των αξιών μας, μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη αυτογνωσίας. Η ανοιχτή και ειλικρινής συζήτηση με άλλους ανθρώπους, όπως φίλοι, οικογένεια ή ειδικοί, μπορεί να παίξει επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας.
Η αυτογνωσία αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα για την προσωπική ανάπτυξη και ευημερία. Μέσω της αναγνώρισης και της κατανόησης του εαυτού μας, μπορούμε να αναπτύξουμε ένα βαθύτερο επίπεδο ευαισθησίας και σύνδεσης με τον εαυτό μας και τους άλλους. Η αυτογνωσία μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε προσωπικούς, επαγγελματικούς και συναισθηματικούς στόχους, ενισχύοντας την ισορροπία και την ευχαρίστησή μας στη ζωή.
[Το άρθρο δημιουργήθηκε μαζί με το γλωσσικό μοντέλο GPT-3.5 της OpenAI].
Eδώ με βρίσκεις:
►Contact me:
Για εσωτερικές εντάσεις ή… “άνετη” ενδοσκόπηση εκτός “ζώνης άνεσης”… θα χαρώ να επικοινωνήσουμε!
Τι να είναι άραγε η Συναισθηματική Νοημοσύνη και πώς τη μετράω;
Μπορείς να διαβάσεις πολλούς ορισμούς και να παρακολουθήσεις πολλές διαλέξεις για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη. Υπάρχουν εμπεριστατωμένα βιβλία, έρευνες και άρθρα για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη. Είναι καθοριστικής σημασίας η εφαρμογή στην πράξη, η καθημερινή τριβή, η καθημερινή αξιολόγηση για να έχεις τα προσωπικά σου συμπεράσματα!
Το πρώτο βιβλίο με το οποίο ήρθα σε επαφή με αυτόν τον όρο είναι του Daniel Goleman, “Η Συναισθηματική Νοημοσύνη”, ένα βιβλίο που εμπεριέχει πολλές πληροφορίες για την ανεκτίμητης αξίας αυτή δεξιότητα στη σύγχρονη κοινωνία των ανθρώπων. Στο βιβλίο υπάρχουν πολλά παραδείγματα, καθώς επίσης γίνεται αναφορά σε πληθώρα συναισθημάτων και τις διαβαθμίσεις τους. Για παράδειγμα σχετικά με την Αγάπη αναφέρονται τα συναφή: αποδοχή, φιλικότητα, εμπιστοσύνη, τρυφερότητα, ευγένεια, ταίριασμα, αφοσίωση, λατρεία, ξεμυάλισμα, έρωτας. Αναφορικά με την Απόλαυση στο συγκεκριμένο βιβλίο, σχετίζονται η ευτυχία, η χαρά, η ανακούφιση, η ικανοποίηση, η ευεξία και άλλες συναισθηματικές αποχρώσεις. Η Συναισθηματική Παιδεία έχει αξία μέσα στον κοινωνικό ιστό βελτιώνοντας κοινωνικές συμπεριφορές εντός και εκτός σχολείου, αλλά και τη μαθησιακή ικανότητα. Η Συναισθηματική επίγνωση και οι κοινωνικές σχέσεις καλλιεργούνται μέσω ειδικών προγραμμάτων και βέβαια δίνουν αποτελέσματα. Αυτά τα αποτελέσματα δημιουργούν καλύτερες συνθήκες συμβίωσης σε κοινωνικό και εργασιακό πλαίσιο.
Η δύναμη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης μέσα στους Οργανισμούς είναι αντικείμενο παρατήρησης, ανάλυσης και παρουσίασης στο βιβλίο “Ο Νέος Ηγέτης” των Daniel Goleman, Richard Boyatzis, Annie ΜcKEE. Με παραδείγματα από τον χώρο των Οργανισμό οι συγγραφείς μας μιλούν για τη δύναμη της δεξιότητας αυτής. Στο βιβλίο θα μάθεις για την αρμονία στην Ηγεσία, αλλά και στοιχεία νευροανατομίας: «Θυμηθείτε ότι ένας από τους πιο άμεσους τρόπους για να «δέσουν» αρμονικά δυο εγκέφαλοι είναι το γέλιο.», αναφέρεται χαρακτηριστικά, μέσα στο βιβλίο αυτό. Έπειτα, Αυτοεπίγνωση, Αυτοδιαχείριση, Κοινωνική Επίγνωση, Διαχείριση Σχέσεων είναι τέσσερις διαστάσεις που φωτίζουν την έννοια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης΄ η καθεμιά συνδέεται με αντίστοιχες δεξιότητες. Για παράδειγμα η Κοινωνική Επίγνωση με την Ενσυναίσθηση, την Οργανωτική Επίγνωση και την Εξυπηρέτηση. Πέρα από τη θεωρητική πληροφόρηση σχετικά με τα ζητήματα αυτά, ουσία έχει και η πρακτική εφαρμογή για τη βελτίωση των δεξιοτήτων.
Στο βιβλίο “Ηγέτες του Μέλλοντος” συμβάλλουν μαζί με τη Δήμητρα Ιορδάνογλου, η Μπέττυ Τσακαρέστου, η Λήδα Τσενέ, ο Νίκος Λέανδρος και ο Κωνσταντίνος Ιωαννίδης για να μας παραδώσουν ένα βιβλίο με γνώση και πρακτικά βήματα που χρειάζονται στα σύγχρονα εργασιακά περιβάλλοντα. Ικανότητες Αυτοδιαχείρισης, Επιχειρηματικές Ικανότητες, Ικανότητες Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, καθώς και μια πρωτότυπη εφαρμογή με κόμικς συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό ως στοιχεία που συντελούν στην ανάπτυξη του σύγχρονου ηγετικού περιβάλλοντος. Θεωρητικές πληροφορίες αλλά και πρακτικές ασκήσεις συνδέουν το συγκεκριμένο βιβλίο με τα παραπάνω που αναφέρονται στο παρόν κείμενο. Παραδείγματα από ταινίες, ερωτηματολόγια, επί τόπου έρευνα, ατομικές και ομαδικές ασκήσεις για ανάπτυξη δεξιοτήτων συγκεντρώνονται με σκοπό τη μελέτη και την πρόοδο σε σχέση με χαρακτηριστικές δεξιότητες όπως η αυτοπεποίθηση, η αισιοδοξία και η αξιοπιστία. Τα στοιχεία αυτά αξιολογούνται με την εμπειρία. Συνεπώς η συμμετοχή σε ομάδες, σε ομαδικές δραστηριότητες, η παρατήρηρση, αξιολόγηση, ανατροφοδότηση είναι στοιχεία που συντελούν σε άσκηση των δεξιοτήτων κα καταγραφή αντίστοιχων αποτελεσμάτων με σκοπό την πρόοδο των Ηγετικών Δεξιοτήτων.
Οι λέξεις που έχουν γραφτεί πλέον σήμερα για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη σε Παγκόσμια κλίμακα είναι τόσου μεγάλου όγκου σε πληροφορία, ώστε να αποδεικνύουν την σίγουρη σημασία της αξίας της Σ.Ν. για τη σύγχρονη κοινωνία. Το μεγάλο κέρδος που έχουμε αποκομίσει είναι ότι γνωρίζουμε ότι τα Συναισθήματα μαθαίνονται, καλλιεργούνται και άνθρωποι μπορούν να βελτιώνονται σε αυτά σε προσωπικό επίπεδο αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα. Επίσης μαθαίνουμε ότι αυτό μπορεί να αρχίζει από την παιδική ηλικία και τα αποτελέσματα έχουν ήδη αποδειχθεί σε έρευνα και πράξη. Το ότι οι δεξιότητες χρειάζονται για την ευημερία ανθρώπων και οργανισμών φαίνεται στις καθημερινές διαδικασίες και στις ανάγκες που έχουν οι άνθρωποι για καλή συναισθηματική κατάσταση, συνεργασία και πρόοδο. Πολλοί οργανισμοί υιοθετούν αυτές τις αξίες και τα προγράμματα στην καθημερινές διαδικασίες τους. Η συνεχής βελτίωση από κάθε άνθρωπο είναι αυτό που χρειάζεται. Όσο οι τεχνολογίες μας βελτιώνονται τόσο περισσότερο υπάρχει η ανάγκη για ανάπτυξη διαπροσωπικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Μαζί με την ανάπτυξη της τεχνολογίας έρχεται και η προσωπική πρόοδος για την ευημερία. Σε αυτό το πλαίσιο οι δεξιότητες ηγεσίας έρχονται σε κεντρικό σημείο στην εκπαίδευση και την παιδεία καθενός ανθρώπου. Τα βιβλία, οι εκπαιδεύσεις, η καθημερινή εφαρμογή, αυτοαξιολόγηση, αξιολόγηση, βελτίωση και πρόοδος του ανθρώπινου στοιχείου έχει σημασία και συμβάλλει στην ποιότητα των εμπειριών μας σε προσωπικό, κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον.
Στο απαιτητικό περιβάλλον που συμβιώνουμε καθημερινά, υπάρχει η πρωταρχική ανάγκη για συναισθηματική ευεξία. Μέσα από τη βιβλιογραφική έρευνα, αλλά κυρίως την πρακτική εμπειρία, είναι καθημερινά εμφανής η ανάγκη των ανθρώπων για ευεξία. Υπάρχουν απλά πράγματα, που η καθημερινή τους εφαρμογή συντελεί σε βελτιωμένη εμπειρία της καθημερινότητας. Ωστόσο, υπάρχουν και πιο σύνθετα ζητήματα της ύπαρξης, για τα οποία δεν είναι τόσο εύκολο να βρεθούν επαρκείς απαντήσεις. Eπίσης συμβαίνει φιλικά πρόσωπα ή πρόσωπα της οικογένειάς να έχουν κάποια πιο σύνθετα χαρακτηριστικά στον ψυχισμό τους, τα οποία δεν είναι εύληπτα ή εύκολα κατανοητά με την πρώτη απόπειρα. Εκεί χρειάζεται μια πιο εξειδικευμένη στρατηγική επίλυσης προβλημάτων που σχετίζονται με τη συναισθηματική μας ευημερία. Στο παρόν κείμενο γίνεται λόγος για 4 χαρακτηριστικά, που προάγουν το ταξίδι στη συναισθηματική ευεξία, μέσα από κάποια στοιχεία, τα οποία οι άνθρωποι χρειάζεται να αναπτύσσουν στα κοινωνικά δίκτυα συνύπαρξης.
Σε αυτό το κείμενο βρίσκετε πληροφορίες και τρόπους βελτίωσης της ποιότητας της ευεξίας αναφορικά με τα παρακάτω 4 στοιχεία:
Ενδοσκόπηση
Συνδυασμός Θεωρίας-Εφαρμογής
Καλλιέργεια Συναισθηματικής Νοημοσύνης
Υγιείς μηχανισμοί αντιμετώπισης
•Σε βάθος ενδοσκόπηση: Κάποιοι άνθρωποι έχουν αυξημένα τα χαρακτηριστικά της ενδοσκόπησης και της κριτικής σκέψης. Σε περίπτωση που είστε ανάμεσα σε αυτούς, χρησιμοποιήστε αυτές τις δεξιότητες για να γνωρίσετε τον εαυτό σας και τους άλλους ανθρώπους. Αναλύστε τις πολλαπλές εκδηλώσεις των συναισθημάτων, των σκέψεων και των συμπεριφορών σας. Εξετάστε το ενδεχόμενο να κάνετε ημερολόγιο με έναν αναλυτικό τρόπο, εξερευνώντας τα προσωπικά σας μοτίβα και τις ψυχολογικές αποχρώσεις που δημιουργούνται εκεί. Εκεί θα βρείτε και απαντήσεις για ποιοτική εξέλιξη με βάση τα αυθεντικά προσωπικά σας χαρακτηριστικά.
•Συνδυασμός θεωρίας και εφαρμογής: Αρχίστε να εφαρμόζετε πρακτικα το εκπαιδευτικό σας υπόβαθρο στη συναισθηματική ευεξία. Συνδυάστε τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εφαρμογή. Για παράδειγμα, βασιστείτε σε ψυχολογικές θεωρίες, όπως γνωσιακές-συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις ή θετική ψυχολογία, για να κατανοήσετε και να διαχειριστείτε αποτελεσματικά τα συναισθήματά σας. Χρησιμοποιήστε τις ερευνητικές σας δεξιότητες για να εξερευνήσετε στρατηγικές, που βασίζονται σε στοιχεία για συναισθηματική ευεξία και να τις προσαρμόσετε στις μοναδικές σας περιστάσεις, συμβάλλοντας στην προσωπική σας καθημερινότητα, στις οικογενειακές, φιλικές, κοινωνικές και τις επαγγελματικές σχέσεις.
•Καλλιέργεια Συναισθηματικής Νοημοσύνης: Κάποιοι άνθρωποι διαθέτουν μια ιδιαίτερα αναπτυγμένη αίσθηση συναισθηματικής νοημοσύνης. Η συνεχής βελτίωση δημιουργεί νέες συνδέσεις και προοπτικές εξέλιξης. Διευρύνετε την κατανόησή σας για την ενσυναίσθηση, την αυτογνωσία και τη διαχείριση σχέσεων. Εφαρμόστε αυτή τη γνώση για να καλλιεργήσετε πιο υγιείς σχέσεις και να διαχειριστείτε αποτελεσματικά το άγχος.
•Υγιείς μηχανισμοί αντιμετώπισης: Αναπτύξτε υγιείς στρατηγικές για να αντιμετωπίσετε δύσκολα συναισθήματα ή καταστάσεις. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αναζήτηση υποστήριξης από έμπιστους φίλους ή επαγγελματίες, τη συμμετοχή σε δραστηριότητες που σας προσφέρουν χαρά και χαλάρωση ή την εξάσκηση αποτελεσματικών τεχνικών επίλυσης προβλημάτων. Να ενισχύσετε την αυτοπεποίθηση και τη δημιουργικότητα. Για παράδειγμα, μπορείτε να μιλήσετε σε έναν στενό φίλο ή θεραπευτή για τα συναισθήματά σας ή να ασχοληθείτε με σωματικές δραστηριότητες όπως πεζοπορία ή χορός για να απελευθερώσετε το άγχος.
Να μην ξεχνάτε ότι το ταξίδι στη συναισθηματική ευεξία είναι διαρκές, συναρπαστικό με πολλούς προορισμούς, σταθμούς, προοπτικές και έπαθλα. Καλή διαδρομή!!
